Araştırmalar, NBA oyuncularının performansını etkileyen kritik bir faktörün vücut saati olduğunu ortaya koydu. Verilere göre, Pasifik Zaman Dilimi'ndeki (PDT) ev sahibi takımlar, Doğu Zaman Dilimi'nden (EDT) bir takımla karşılaştıklarında galibiyet oranlarında ciddi bir artış yakalıyor. Buna karşılık, EDT takımları evlerinde PDT takımlarına karşı daha düşük galibiyet oranlarına sahip.
Türkiye’den Dokuz Eylül Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi uzmanlarının gerçekleştirdiği çalışma, 2000-2021 yılları arasında oynanan 25.016 NBA normal sezon maçından elde edilen verilere dayanıyor. Bulgular, zaman dilimi değişikliklerinin oyuncuların fiziksel ve zihinsel performansı üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu gözler önüne seriyor.
Araştırmaya göre, Pasifik Zaman Dilimi'ndeki takımlar ev sahibi olduklarında EDT takımlarına karşı galibiyet oranlarını %63,5’e kadar çıkarıyor. Buna karşılık, EDT takımları kendi evlerinde PDT takımlarına karşı oynadıklarında galibiyet oranları %55'e düşüyor. Uzmanlar, bu farkın vücut saatinin zaman dilimi değişikliklerine adaptasyonuyla ilgili olduğunu belirtiyor.
Örneğin, Los Angeles Lakers, Miami’deki (EDT) bir deplasman maçından döndükten kısa bir süre sonra evinde bir maça çıktığında, sirkadiyen ritimleri (CR) yerel saatin önünde olduğu için performans avantajı elde ediyor. Ancak oyuncuların vücut saati yerel saatin gerisinde kaldığında bu avantaj kayboluyor.
Sirkadiyen ritim, vücudun 24 saatlik uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen biyolojik bir saat. Araştırma, oyuncuların bu döngüdeki sapmalar nedeniyle uykusuzluk, yorgunluk ve performans kaybı yaşayabileceğini gösteriyor. Araştırmayı yöneten Dr. Fırat Özdalyan, deplasman takımlarının seyahat yorgunluğunun etkilerini en aza indirgemek için maç hazırlıklarını bu faktörleri göz önünde bulundurarak yapmaları gerektiğini vurguluyor.
“Batıya yapılan seyahatler genelde performansı artırırken, doğuya yapılan seyahatler performansı olumsuz etkiliyor. Takımların maç planlarını oluştururken bu etkileri dikkate alması gerekiyor,” diyen Dr. Özdalyan, oyuncuların deplasman maçlarında yerel saate adapte olduklarında daha iyi performans gösterdiklerini de ekledi.
Batı zaman dilimindeki ev sahibi takımların başarılarının bir diğer nedeni anaerobik performans olabilir. Bu performans türü, sayı atma ve savunma gibi beceriler için kritik önem taşıyor ve günün ilerleyen saatlerinde zirve yapıyor. Uzmanlar, vücut saatinin uzun bir güne daha kolay adapte olduğunu ve doğudan batıya seyahat eden oyuncuların bu biyolojik avantaja sahip olduğunu belirtiyor.
Araştırmanın önemli bir kısıtlaması, takımların seyahat programlarına dair ayrıntılı verilerin olmaması. Seyahat süreleri, yerel saate adaptasyon seviyeleri ve bireysel yetenek farklılıkları hesaba katılamadı. Bu eksikliklere rağmen çalışma, zaman dilimi değişikliklerinin profesyonel sporcuların performansı üzerindeki etkilerine dair önemli ipuçları sunuyor.
Bu bulgular, NBA gibi üst düzey liglerde oynayan sporcular için stratejik planlamanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
